-
1 желать
несовер.1. фæндын, бæллыня сделаю все, что вы желаете – цыдæриддæр уæ фæнды, уый бакæндзынæн
мать желает, чтобы сын стал врачом – мады фæнды, цæмæй йæ фырт суа дохтыр
2. зæрдæ зæгъыжелаю вам счастливого пути – фæндараст уын мæ зæрдæ зæгъы
-
2 мол
I муж. (длинный вал у входа в порт) даргъ æрдæг сакъадах (портмæ бацæуæны) II частица прост. дам, зæгъычто, мол, за чудо? – уый, зæгъы, цавæр диссаг у?
-
3 непрочь
нареч. «нæ» нæ зæгъысогласна жена, и дочь непрочь (С. Маршак) – разы у ус, чызг дæр «нæ» нæ зæгъы
-
4 волчий
прил. бирæгъы –волчья шкура – бирæгъдзарм
-
5 дескать
частица разг. дам, ома дам, зæгъгæ, зæгъымне, дескать, все равно – ома дам мæнæн хъауджыдæр нæу
-
6 запениться
совер. сфынк уын, фынк акалын, сфынк калынковши круговые запенясь шипят (Пушкин) – рæгъы нуазæнтæ фынккалгæйæ сæр-сæр кæнынц
-
7 козий
прил. сæгъ -, сæгъы –, сæгъты –козья шкура – сæгъдзарм
козий пух – тинтычъи
-
8 лодку прибило к берегу
-
9 нос
-
10 он волком смотрит
-
11 отнести
отнести книгу – чиныг ахæссын
лодку отнесло течением вниз – бæлæгъы дон дæлæмæ ахаста
отнести расходы на чей-л. счет – хæрдзтæ искæй хыгъдмæ ахæссын
-
12 оттягивать
несовер.1. ивазын, ласынтечением лодку оттягивало вниз – дон бæлæгъы дæлæмæ ласта
2. (откладывать) даргъ кæнын, æргъæвыноттягивать исполнение приказа – бардзырды сæххæст даргъ кæнын
-
13 помещаться
несовер.фрукты не помещаются в тарелке – дыргътæ тæбæгъы нæ цæуынц
2. бынат кæнын, уынгде помещается канцелярия? – кæм ис къæнцылар?
см. поместиться -
14 попасть
совер.1. (оказаться, очутиться) бахауын, бафтынкак ты сюда попал? – ардæм куыд æрбафтыдтæ?
он попал в плен – уацары бахаудта
2. ауайынему попадет за это – ауайдзæн ыл уый тыххæй
3. (в цель) фæцæф кæнын, сæмбæлындиг. фергъæвунпуля попала в ногу – нæмыг йæ къахыл сæмбæлд
он попал в волка – бирæгъы фæцæф кодта
-
15 слеза
ж. I, собир. нэпс; обливаться слезами нэпс щIэгъэкIын; не пролил ни одной слезы и нэпс къудамэ къыщIэкIакъым
◊ крокодиловы слезы гъы нэпцI -
16 вой
м.1. (животных) быу макъ, гъог макъ, гъохъо макъ2. (плач) гъы мэкъэ ин; пыхьэ макъ3. перен. шъуиныгъ, шъуй макъвой ветра жьыбгъэм ишъуй макъ -
17 вопль
м. куо-кIый макъ, гъы макъ -
18 показной
прил.1. (образцовый) гъэлъэгъопхъэпоказной товар гъэлъэгъопхъэ товар2. (внешний, искусственный): показные слезы гъы нэпцI -
19 рёв
м.1. (животного) быуныр, гъохъоныр, гъогыныррёв льва аслъаныр гъогыныр2. быу макърёв ветра жьыбгъэм ибыу макърёв моторов мотормэ ябыу макъ3. разг. (громкий плач) гъы мэкъэшху
См. также в других словарях:
гъы — з.б.п., æвастхъ … Орфографический словарь осетинского языка
КУЫДЗЫ БÆЛÆГЪЫ ДОН БАДАРЫН — тж. КУЫДЗЫ БÆЛÆГЪЫ ХЪÆСТÆЛ БАДАРЫН Искæй тынг бафхæрын, йæ бон ын базонын кæнын, ныхмæ æрлæууын, кæнæ дзурынхъом куыд нæ уал уа. – Мæнмæ хъазын нæ цæуы... Нæ йæ зонут? Гъе æмæ уæдæ зондзыстут ныр, холлаг дæр Корисимæ стæрæд æмæ дон дæр куыдзы… … Фразеологический словарь иронского диалекта
РАЦЪОН БИРÆГЪЫ ТАРД ФÆКÆНЫН — тж. РАЦЪОН ЛÆДЖЫ СЫРД ФÆКÆНЫН Æгады сырд кæнын. Рæхджы фæстæмæ рыздæхтысты æмæ аив нæу. Дæу дæр æм куы рбаййафой, уæд мын мæхи дæр рацъон бирæгъы тард фæкæндзысты. (СИ. 1990, 214.) Ацы фразеологизмы истори баст у «КЪОРТЪОХМÆ ФÆЛÆБУРЫНимæ». Иу… … Фразеологический словарь иронского диалекта
АДÆМЫ РÆГЪЫ РАЦÆУЫН — Царды, æхсæнады аккаг бынат бацахсын. Выйти в люди. Иæ сæры хицау... æдзух уымæ бæллыд, йæ фырт адæмы рæгъы куы рацæуид, уый тыххæй йæ туг фæкалдта. (Гаглойты В. Гæлæбу.) Схъомыл дæ кодтон... Адæмы рæгъы рацыдтæ... Бафтыдтон дæ ахуыры фæндагыл.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
БИРÆГЪЫ МЫГГАГ — Зыд, налат, æнæфсис чи у, ахæм. – Уый бирæгъы мыггаг у, – сæрæй ацамыдта Долæтмæ. (МД. 1988. 5.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БИРÆГЪЫ МÆРДГÆС КÆНЫН — тж. БИРÆГЪЫ РÆГЪАУГÆС КÆНЫН Зыд, кæрæф, æнæфсис лæджы бæрн исты бакæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
БИРÆГЪЫ СЫРД ФÆКÆНЫН — Æгады тард фæкæнын, дурæйдзагъдæй фæсурын. Стæй йыл хъоды бакодтой æмæ йæ æд хæдзарвæндаг се хсæнæй сыстын кодтой, бирæгъы сырд æй фæкодтой. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БИРÆГЪЫ ЦАРМ УÆМ ÆРХАСТОН? — Искæмæ æнæуынон ахаст дарын. Зоныс цы, Бардзин, æз иунæг рæвдыд ныхас дæр царды никæмæй зонын. Бирæгъы царм сæм æрхастон? (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БИРÆГЪЫ ЦАРМЫ АЛÆСЫН — Адæймагдзинады миниуджытæ фесафын; æнæгъдау, æнæфсис уæвын, тæригъæд нæ зонын. Æмæ мæнæ ныр магусайæ цæлуарзаг Мани, афтæ тæссаг чи нæ уыди раздæр, уый бирæгъы цармы алæст. (Гаглойты В. Гæлæбу.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДЫУУÆ БИРÆГЪЫ ЙÆ НÆ БАХÆРДЗЫСТЫ — Фидар, сæрæн, зын фæсайæн, фæлтæрд, зын басæттæн. Макæ, ма: дыууæ бирæгъы йæ нæ бахæрдзысты. Уæртæ дзы йæ пъолчъы æмризæджы ризынц нырма дæр. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ КÆДÆМ ЗÆГЪЫ — Кæдæм фæндыдæр, чердæм уа фæндондзинад, уыцырдæм цæуын. Куда глаза глядят. Раст у, раст, Мытыл, чындзы кæнæм, кæдæм йæ зæрдæ зæгъы. (Токаты А. Усгуртæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
